voorjaarsinspectie

Het weer is deze dagen zo mooi dat de bijen al volop stuifmeel binnen halen. Zondag 9 maart 2014 liep de temperatuur meter zelfs op tot van 19 graden in de Bilt en 22 graden in Maastricht. Al bij al een nieuw warmte record. Hoe anders was dit vorig jaar. Een mooie dag dus om de kast te openen en een voorjaarsinspectie te houden. Daar waar ik me van de winter zorgen had gemaakt over mijn volkje in kast A, leek dit nu geheel ten onrechte. Bij het openen van de kast zag ik al snel dat het een mooi en groot volk was. 

Ik moet bekennen dat ik dit zeg, zoals een trotse moeder over haar kinderen zou spreken. Ik ben met beide volken op twee broedkamers de winter in gegaan. Zoals ik al eerder vertelde ben ik naar mijn mening de winter wat rommelend ingegaan.

In de bovenste broedkamer van kast A trof ik honing en stuifmeel aan. Op de ramen zaten de resten van de plakkerige apifonda. Ik zag ramen met niet verzegelde honing. In de bovenste broedkamer trof ik ook een beschimmeld raam aan. Ik kon aan de ramen goed zien dat de buitenste ramen van zowel de onderste als bovenste broedkamer in de winter niet gebruikt waren geweest. In de middelste drie ramen van de onderste broedkamer zag ik afgesloten en open broed. 

Het mooiste dat ik zag was mijn mooie koningin. Zo in het begin van het jaar, bij het inspecteren van je imme, geeft niets een gelukszaliger gevoel dan het zien lopen, schrijden, van je koningin. De hele week bleef ik er lyrisch van. Zo mooi, kan me niet herinneren dat ik dit eerder zo ervaren heb. Het volkje van kast B was wat minder groot. De bijtjes in deze kast zijn ook wat kleiner. In deze kast trof ik in de bovenste broedkamer twee ramen met open en gesloten broed aan. Ook hier was honing en stuifmeel rond de broedkamer aanwezig. Altijd merk ik weer dat ik na het controleren van de volkjes nog te veel vragen heb. Ik denk dan achteraf, wat heb ik ook al weer gezien. Ben op dat moment in de ban van wat ik zie, waardoor ik vergeet aantekeningen te maken.

Imkeren met gevoel.

Op 8 maart 2014 was de jaarlijkse biologische dynamische imker bijeenkomst.

De bijeenkomst stond in het teken van de weerbare bij. Een van de sprekers was Jeanne Meijs. Zij heeft zich gebogen over de lezing die Steiner gaf op 24 september 1919. Wat zei  Steiner nu eigenlijk bij deze lezing?

Volgens Jeanne zei Steiner dat je niet op een precieze kille wijze moet bezig zijn. Niet op een koude en efficiënte wijze, bijvoorbeeld zoals bij de film Vanishing of the bees. Maar ook dat je niet alleen maar bezig moet zijn met het maken van mooie plannen, terwijl je vergeet je bijen in te winteren. Het is niet de bedoeling dat je zo met je bijen bezig bent dat je niet meer met je beide benen op de grond staat.

Als Steiner zegt; Pas het oude beginsel toe, gaat dit over wat de mens altijd geweten heeft en op een nieuwe manier weer toepast. Verder zegt Steiner; de geest is nooit zonder de materie, materie nooit zonder de geest

Wanneer ik de lezing bekijk, met de uitleg van Jeanne erbij, dan begrijp ik dat Steiner hier zegt dat je datgene wat je doet, moet doen met liefde en betrokkenheid. Waarbij je één bent met hetgeen je bewerkt ofwaar je mee samenwerkt. Dat je hier als imker een verbinding maakt met je Imme. Dat je naar je imme kijkt en aan hen vraagt wat willen jullie? Dat je vraagt wat wil je worden ( en daar uiteraard naar handelt). Dat je hier een verbinding maakt van geest tot geest. Dat je hier doet wat goed is voor de ander. Van hieruit kom je tot weerbaarheid. Waar je weer terug bent bij de weerbare bij.

foto van Ed Boele, kaasspeciaalzaak

Hiermee kan ik een mooi bruggetje slaan naar de documentaire die getoond werd.   https://www.youtube.com/watch?v=DoiTa7zmlWU
Dansen met gehoornde dames. Deze film roept iets in je op. De film gaat over een echtpaar met een melkkoeien bedrijf, die ongeveer tien jaar geleden hebben besloten dat ze geen antibiotica meer wilden gebruiken. Op dat moment begint de lange zoektocht naar de wijze waarop zij op een natuurlijke manier de melkkoeien kunnen houden, tegen alle stromingen en heersende gedachten in. Als je een voorbeeld wilt hebben hoe het is als je van geest tot geest een verbinding maakt, dan is het hier wel. Boer Jan Dirk van de Voort vertelt dat hij in beelden denkt en dat de koeien dit dan oppikken. Onno Gerritsen vertelt dat hij de documentaire heeft gemaakt, omdat hij er in geloofde, ook tegen alle stromingen en heersende gedachten in. Er was geen geldschieter voor te vinden. Nu wordt de documentaire meerdere keren per week getoond. De meeste mensen die hem gezien hebben zijn er lyrisch over. Begrijpelijk dan ben ik ook. Zelfs in politiek Den-Haag doet de documentaire zijn ding. Heel mooi allemaal, eindelijk een tegenwicht in de koude en kille wereld van vandaag. Wat ik echter niet begrijp is dat het zo moeilijk is om een omslag te maken, naar een andere manier van leven. Hoe komt het toch dat een groot deel van de samenleving vast zit in hun eigen overtuigingen. Ze zitten vast in een economische denkwijze,waarbij geen ruimte is voor andere oplossingen.  Overtuigingen als van:  dat gaat toch niet, je moet toch inenten, de grond moet bewerkt worden, het onkruid moet weg, je moet het zo doen anders brengt het niet genoeg productie op. Zo kan ik nog wel even doorgaan.  De film laat zien dat het anders kan, het is voorbeeld voor anders denkende. Het is een film die hoop geeft. Jan Dirk en Irene van Voort werken vanuit hun gevoel. Zij hebben de stelregel dat alles in de natuur zit en dat de oplossing dan ook in de natuur moet worden gevonden.  Zij laten zien hoe je al oude kennis met nieuwe wetenschap kunt combineren. In gesprek met Boer Jan Dirk begreep ik dat de nieuwe generatie meer openstaat voor nieuwe ideeën, zij zijn bereid het oude pad te verlaten. Goed voorbeeld doet volgen. Inmiddels zijn er al dertig boerderijen die gestopt zijn met het geven van antibiotica. 

Rommelend de winter door.

Het is een gekke zomer geweest. Als je rommelend het jaar door bent gekomen ga je meestal ook rommelend de winter in. Dat was zeker bij mij het geval. Mijn bijen in kast A hadden veel varoa. Bij de laatste behandelingen met mierenzuur, wilde het verdampen ervan niet goed lukken. Vervolgens bleef de temperatuur weer lang aan de warme kant, waardoor oxaalzuur druppelen weer niet goed ging.

Op 30 oktober zag ik ze nog steeds met stuifmeel binnenkomen. Ergens begin december zat de schrik er goed in, kijkend naar de bodemplank zag ik niets gebeuren. Geen aangeknaagde dekseltjes. Hadden ze wel genoeg voeding. Bij het lichtjes op tillen van de kast, werd ik er nog geen wijs uit. De kast openmaken om dit te cheqen was geen optie. Door het plexiglas heen zag ik enkele bijen heen en weer drentelen, zonder een duidelijk doel. Hoe groot zou het volk zijn? Kunnen ze zich wel warm houden als het echt koud wordt? Van alles gaat er weer door je heen. Het leek of het volk in kast A erg klein was. Uiteindelijk besloot ik om er een pak Apifonda op te leggen.

Nog leek er niets te gebeuren. Wat was dat toch met die bijen. Ik zag er wel wat heen en weer lopen, maar daar was alles mee gezegd. Doordat ik de apifonda erop had liggen en niet wist of ze hier van onderaf gebruik van maakten, durfde ik het pak niet meer te verwijderen om alsnog, toen het kouder wed, oxaalzuur te druppelen.
In kast B had ik ook een pak Apifonda gelegd, dit volkje deed het goed. Met grote getalen haalden ze de suiker uit het pak weg. Begin Februari heb ik in kast A het gat in de Apifonda maar groter gemaakt. Opeens kwamen de bijen in grote getalen tevoorschijn. Veel meer bijen dan ik had verwacht of nog op had durven hopen. Het bleek opeens wel mee te vallen met dit kleine volkje. Als ik zie hoeveel het er zijn, dan kunnen ze nooit zonder voeding gezeten hebben. Het is nu maar te hopen dat ze nu door de Apifonda  geen signaal hebben gekregen van; jongens de zomer komt er aan, er is genoeg te eten.

De laatste dagen is het weer warmer zelf een dag met 13 tot 14 graden C geweest. De reinigingsvlucht is geschiet en heel langzaam worden er ook wat dode bijen uit de kast verwijderd. Bij mooi weer vliegen ze uit. In het begin om de omgeving te verkennen en later om stuifmeel te verzamelen. Vandaag zag ik ze voorzichtig binnen komen. Soms buitelden ze aangekomen op de vliegplank neer. Ze moeten nog leren, maar het gaat al snel heel goed, Met meer of minder stuifmeel zie ik ze landen. Sommige hebben rode stuifmeelklompjes bij zich, andere oranje vast afkomstig van een crocus. Wat een mooi gezicht het bijenseizoen is geopend.

Pyrevert.

Naar aanleiding van petitie voor Emmanuel Giboulot, die 6 maanden gevangenisstraf en een boete van 30.000 euro riskeert omdat hij weigert zijn  wijnstokken met een gevaarlijk pesticide te besproeien, besloot ik iets meer over deze man en het bespuiten van wijngaarden op te zoeken.

Emmanuel Giboulot heeft zijn wijngaarden heeft rond de stad  Beaune in de Bourgogne. Giboulet Hij is een bio-dynamische wijnboer en hij onderschrijft o.a. de principes van wortel en bloem preparatenen het begraven van een koehoorn gevuld met organische compost. Hij maakt ook gebruik van inheemse gist en zet zwavel voorzichtigin. Hij oogst handmatig en gebruikt minimaal nieuwe eik voor zijn vaten. Te oordelen naar de mening van Frederic Koeppell maakt hij hele mooie en lekkere wijnen.

foto van R.E. Davis

Sommige druivenrassen zijn gevoelig voor de ziekte Flavescence doree (Fytoplasma's). Dit is een bacteriele plantenziekte die parisiteert op de plant en zorgt ervoor dat  de wijnstok verzwakt. De bladeren worden aangetast door deze parasieten en worden geel.  Deze parasieten zijn een stuk kleiner dan de meeste bacteriën. Ze hebben geen celwand en kunnen hierdoor allerlei vormen aannemen. Ze leven in het Floëem van de plant en richten blijvende schade aan, zoals bladverkleuringe, dwerggroei en vertakkingen. Er zijn diverse fytoplasma’s. Het enige dat je kunt doen om de ziekte te voorkomen is het verspreiden tegen te gaan.

De  bladspringers (Cicadellidae) brengt deze ziekte over. In de druiventeelt bestrijdt men de ziekte door de besmette druivenstokken te verwijderen en insecticide te gebruiken tegen de bladspringer.

foto http://www.inra.fr

In Frankrijk is het soms verplicht om te spuiten tegen de bladspringer. zoals in dit geval in de Côte d'Or in juni dit jaar. De telers moesten toen tenmnste een keer spuiten met Pyrevert (een insecticide op basis van natuurlijk pyrethrum, afkomstig van chrysanten).

Over dit middel is veel te doen omdat het veel meer dan enkel cicaden doodt. Het vernietigt ook alle andere essentiële fauna voor een biodynamische wijngaard. Het is onder meer dodelijk voor de typlodromus, een mijt die een natuurlijk predator is van de rode spinnen die op hun beurt wijnranken kunnen aantasten. Pyrevert is dan wel een natuurlijk bestrijdingsmiddel, het is ook schadelijk voor vogels, en andere dieren en ook voor de wijnbouwer zelf.”

foto Ola Bergman

Emanuel Giboulet zegt;

We weten dat de systematische behandeling het probleem niet oplost. Zelfs natuurlijke insecticiden zijn niet ongevaarlijk omdat ze niet selectief zijn en alle biologische hulpsystemen vernietigd. Onze biodynamische aanpak, die op onze wijngaarden sinds de jaren 1970 word toegepast, werkt echter aan een biologisch evenwicht.".

het artikel van "La Vigne: over Emauel Giboulet

het artikel verplicht spuiten op de site "La Vigne"

de circulaire

het artikel in bigger than your head

artikel in bourgogne info

Veroordeling voor doden van 2 miljoen bijen.

In Polen is een vrouw gevangen gezet voor het doden van 2 miljoen bijen

Een Poolse rechtbank heeft dinsdag 11 februari 2014 een vrouw veroordeeld tot 4 maanden gevangenisstraf voor het doden van ongeveer 2 miljoen bijen.

Het bedrijf van Joanna S. (volledige naam ingehouden onder de Poolse Privacywetten) werd in 2010 ingehuurd door de lokale overheden in Biecz te Polen om muggen te verdelgen . Daar hadden eerder dat jaar overstromingen plaatsgevonden waarop de muggen zich abnormaal hadden vermenigvuldigd..  

Echter, een van de pesticiden die ze gebruikte was niet goedgekeurd door het ministerie van volksgezondheid.

Kort na de operatie, kwamen bijenhouders tot de ontdekking dat maar liefst 358 bijen volken compleet waren weggevaagd.

Lucjan Furmanek, voorzitter van de Bijenhouders Associatie in Biecz, is verheugd over de uitspraak, na een drie jaar durende strijd om de zaak bij de rechter te krijgen. Hij zei, volgens het bnureau PAP: “We zijn niet gemotiveerd door wraak, maar deze schandalige actie kon zelfs ertoe hebben geleid dat mensen vergiftigd raakten,” .

“Ik hoop dat deze uitspraak, elke verdere hersenloze verwoesting van het milieu voorkomt.”

De bijenhoudes kunnen door de uitspraak van het hof van Gorlice een civiele vordering tot schade vergoeding indienen, op grond van de gelede schade, de massale dood van de bijen,  die gevolg was van het spuiten met pesticide.   

bronnen:
http://www.thenews.pl/
http://www.waarmaarraar.nl/
http://www.thenews.pl/

Afbeelding: Greenpeace, Bas Beentjes.

De verdwijning van de honingbij - Vanishing of the bees

Beekeepers with Big Sky Honey worked with hives used to pollinate almond groves in Bakersfield, California. 
( foto New York Times)

Naar aanleiding van een bericht in tijdschrift bijenhouden, het bijenblad over het gebruik van honingbijen voor bestuiving  in de amandel kwekerijen in Californië, dacht ik daar wil ik meer van weten.

Een onderzoekje leerde me dat Californië 70 procent produceert van alle amandelen die ter wereld worden gekweekt en 100 procent van de amandelteelt van de US. Er zijn 6500 amandel kwekers in Californië , die samen 30756212 are ( =760000 acres) grond bezitten. Zij hebben een opbrengst van 907.200.000.000 kilo ( is 2 biljoen  pound) amandelen. Bovendien hebben de kwekers in de laatste 20 jaar hun amandeloogst per acre verdubbeld.   75 procent van de kwekers maakt gebruik van gifcontrole adviseurs.

Ieder jaar in het begin van februari komen honderden imkers samen op de amandel boerderijen te Californië. Zij komen aan met grote vrachtwagens vol met bijenkasten. De bestuiving van de bijen duurt ongeveer vier weken, het is de grootste dergelijke bestuiving inspanning op aarde: 1,6 miljoen bijenkorven bruisen van 48 miljard bijen. "Zonder de honingbijen bestaat de amandelindustrie bestaat niet," zei Neil Williams, een entomoloog en bestuivings ecoloog bij UC Davis. "We hebben die bijen nodig. We hebben ze nodig om betrouwbaar te zijn, en we moeten ze op het juiste moment laten komen"

Hoezo monocultuur?

Trailer

Even daarna heb ik de film “Vanishing of the bees” gezien. De film gaat in op de bijensterfte die wereldwijd plaats vind.  Er zijn vele meningen en aannames over het verdwijnen van de honingbij, het lijkt echter of niemand een eenduidige reden kan aangeven. In de documentaire wordt ingegaan op de economische gevolgen die deze bijensterfte heeft.

Zelf vond ik het moeilijk om aan te zien hoe men met de bijen omging. Het is een mooie en verhelderende documentaire, na het kijken wist ik niet goed welk gevoel bij mij nu de overhand had.

Hieronder de beschrijving van http://www.vanishingbees.com zelf.

Honingbijen zijn op mysterieuze wijze verdwenen over de planeet, letterlijk verdwenen uit hun korven. Bekend als Colony Collapse Disorder, heeft dit fenomeen heeft bijenhouders tot een crisis gebracht, in een sector die verantwoordelijk is voor de productie van appelen, broccoli, watermeloen, uien, kersen en een honderdtal andere vruchten en groenten. Commerciële honingbij operaties bestuiven gewassen die deel uitmaken van een op de drie beten van voedsel op onze tafels.
Vanishing of the Bees volgt de commerciële imkers David Hackenberg en Dave Mendes in hun streven om hun bijen gezond te houden en te voldoen aan hun bestuivingscontracten in de VS. De film onderzoekt de strijd waarmee zij worden geconfronteerd als de twee vrienden hun zaak bepleiten op Capital Hill en hun reis over de Stille Oceaan heen,  in hun zoektocht om de bijen te beschermen.
Filmen in de VS, in Europa, Australië en Azië, deze documentaire onderzoekt de alarmerende verdwijning van honingbijen en de grotere betekenis het heeft over de relatie tussen mens en moeder aarde. Als een wetenschappelijke puzzel naar de oorzaak, biologische imkers geven alternatieve redenen voor dit tragische verlies. Tegenstrijdige opties in overvloed en na jaren van onderzoek, een definitief antwoord is niet gevonden voor dit schrijnende mysterie. 

"de film:"Vanishing of the bees"

Flying doctors.

grijze schimmel op de franboos

Bijen worden ingezet bij bestrijding van Botrytis.
De evolutie van de bij en de bloem ging gelijk op. Het één is onlosmakelijk met het ander verbonden. Er is zelfs een vorm van communicatie tussen deze twee. Terwijl de bij van bloem naar bloem foerageert, bestuift zij die, waardoor de plant zich weer kan vermenigvuldigen.
Wat nu als je deze eigenschap zou inzetten voor een ander doel. Dit moet vermoedelijk de gedachte zijn geweest van de Afdeling of Agricultural Sciences, van de Universiteit van Helsinki. In 2006 startten zij met een onderzoek om botrytis cinerea te bestrijden. Bij dit onderzoek werd de honingbij werd ingezet.
Vruchten rot op aardbeien wordt veroorzaakt door de grijze schimmel, botrytis cinerea. Dit is wereldwijd een van de belangrijkste ziekte bij de aardbei. De ziekte verspreidt zich door de lucht, vooral bij vochtige omstandigheden en een temperatuur van 16 tot 24 graden Celsius. De infectie op aardbeien begint in het stadium van de bloei, maar de symptomen worden vaak waargenomen op de groene of rijpe vruchten. Het begint als stevige lichtbruine vlekken die al snel vergroten en vervolgens worden bedekt met witte schimmels en grijs tot bruine sporen, totdat de hele aardbei gemummificeerd is. In de conventionele fruitteelt, spuiten de aardbeitelers daarom met chemische bestrijdingsmiddelen ( fungiciden). In de biologische landbouw is dit echter niet mogelijk. Voor deze telers is de methode die door Afdeling of Agricultural Sciences, Universiteit van Helsinki is ontwikkeld een uitkomst.
Zij hebben een methode ontwikkeld om de aardbei en de framboos hiertegen te beschermen. Door gebruik te maken van het feit dat insecten ziekten kunnen overbrengen op de vruchten, laat men de honingbij met een nuttige schimmel in aanraking komen. Voor de bijenkast wordt een platte doos met twee openingen geplaatst. Bij de ene opening komen de bijen met het stuifmeel naar binnen, bij de andere komen ze in aanraking met het bestrijdingsmiddel en vliegen hiermee uit. Tijdens het fourageren van bloem naar bloem, brengen ze de sporen van deze nuttige schimmel op de aarbeienbloem over. Het betreft de sporen en mycelium van de antagonistische schimmel Gliocladium catenulatum, Prestop-Mix genoemd en is oorspronkelijk ontworpen door de Finse onderneming Vedera voor schimmel controle. De werking van de schimmel Gliocladium catenulatu, is gebaseerd op concurrentie met de ziekteverwekkende schimmels. Doordat zij zich vestigen op de bloemen, beroven zij de grijze schimmel van leefruimte en voedsel, remmen ze hiermee de ziekteverwekkers, waardoor verdere infecties worden voorkomen. Verder fungeert de G. Catenulatum als een hyperparasiet, de vallen schadelijke schimmels aan en produceren een enzym dat betrokken is bij de afbraak van zieke celwanden.

Hieronder wat afbeeldingen over het verloop van botrytis op de aardbei, afkomstig van de University of Florida

Figure 1
Botrytis fruit rot infection of young green fruit

Figure 2
Botrytis infections often start from infected petals adhering to the fruit.

Figure 3
Young brown lesion of Botrytis rot on a green fruit.

Figure 4
Typical Botrytis lesion with gray/white mass of spores (conidia) on the cap end of a ripe fruit.

Figure 5
Diseased fruit can become consumed by Botrytis and spread disease to adjacent fruit.

Volgens professor Heiki Hokkanen, werkzaam bij het Department of Agricultural zoölogie, van de universiteit van Hensinski, is het biologische bestrijdings-preparaat niet gevaarlijk of schadelijk voor de bijen. Eveneens zal de honing geen dubieuze onderdelen bevatten.

Het onderzoek toonde aan dat de biologische boeren die dit systeem gebruikten, twee keer zo veel aarbeien oogsten, dan de collega’s van de onbehandelde velden. Ook de hoeveelheid aarbeien die beschimmeld waren door botrytis, waren afgenomen, wat ook de opbrengst te goede kwam. Door dit systeem te gebruiken bespaart men tevens de hoge kosten van fungiciden.

Het onderzoek heeft navolging gekregen in diverse landen en wordt inmiddels door de aardbeientelers ingezet. De bijen worden de Flying doctors genoemd. Zo ook in Nederland door de onderzoekers van praktijkonderzoek Plant en Omgeving( PPO) en Plant Research International ( PRI) van de Wageningen University & Reserch centre.

Het moeilijkste is om de bijen op het juiste moment in te zetten en te zorgen dat ze op de aardbeienbloesem blijven vliegen. De aardbeibloem is namelijk niet heel aantrekkelijk voor de bij. Voor de rest lijkt het me een win/ win situatie, bevruchting en bestrijding in een. Dan krijg je misschien wel aardbeienhoning, ik vraag me af hoe dit smaakt.